Po pierwsze – umowa uaktywniająca
Rodzice, którzy chcą zatrudnić opiekunkę, najpierw muszą zawrzeć z nią tzw. umowę uaktywniającą. Umowa określa m.in. czas i miejsce sprawowania opieki nad pociechą, obowiązki niani, wysokość wynagrodzenia i czas przez jaki umowa ma obowiązywać.
Po drugie – zgłoszenie do ubezpieczeń
Po zawarciu takiej umowy jeden z rodziców zgłasza w Zakładzie na formularzu ZUS ZFA siebie jako płatnika składek, a na formularzu ZUS ZUA - nianię jako ubezpieczoną, jeżeli niania będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeżeli natomiast niania podlega już ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu (np. pracuje już w innym miejscu lub prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą) to należy ją zgłosić jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZZA.
Po trzecie - opłacenie składek
Składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) oraz na ubezpieczenie zdrowotne za nianię, która zarabia nie więcej niż wynosi minimalne wynagrodzenie w kraju, czyli obecnie 1500 zł, pokryje ZUS z budżetu państwa. Rodzice pokryją składki w przypadku gdy pensja niani przekroczy minimalne wynagrodzenie. Opłacą jednak składki tylko od kwoty, o którą pensja przekracza minimalne wynagrodzenie. Jeżeli więc opiekunka w umowie miałaby określoną pensję na poziomie 2 tys. zł, to ZUS opłaci składki od podstawy wynoszącej 1500 zł, a rodzice od 500 zł. Na życzenie niani można ją również zgłosić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ale składkę na to ubezpieczenie sfinansuje niania z własnych środków, a jeden z rodziców będący płatnikiem składek będzie ją opłacał do ZUS.
W celu rozliczenia składek za nianię rodzic pełniący rolę płatnika składek będzie musiał złożyć w ZUS dokumenty rozliczeniowe ZUS DRA (deklaracja rozliczeniowa) i ZUS RCA (imienny raport miesięczny składkowy). Jeżeli pensja niani nie przekroczy minimalnego wynagrodzenia wówczas te dokumenty trzeba będzie złożyć tylko raz. W kolejnych miesiącach ZUS sam wygeneruje potrzebną dokumentację rozliczeniową. Ponowne złożenie dokumentów rozliczeniowych byłoby wymagane wyłącznie w razie gdyby niania za dany miesiąc pobierała np. zasiłek chorobowy. Wówczas bowiem należałoby przedłożyć w ZUS także dokument ZUS RSA (imienny raport miesięczny świadczeniowy). Gdy pensja niani będzie wyższa niż minimalne wynagrodzenie to dokumenty rozliczeniowe trzeba będzie przedkładać w ZUS co miesiąc. Wówczas złożymy w ZUS dwa druki RCA: jeden z rozliczeniem składek od podstawy nie przekraczającej minimalnego wynagrodzenia, drugi - od kwoty która stanowi nadwyżkę ponad minimalne wynagrodzenie.
Rodzice, którzy będą mieli jakikolwiek problem ze zgłoszeniem, czy rozliczeniem składek za nianię, mogą zwrócić się do pracowników ZUS, którzy pomogą wypełnić niezbędne formularze. Zapraszamy również na stronę internetową ZUS: www.zus.pl/nianie.
Po czwarte – wszystko możesz załatwić przez Internet!
Dzięki Platformie Usług Elektronicznych ZUS wszystkie powyższe formalności mogą zostać dokonane on-line. Jeśli posiadasz już profil zaufany (bezpłatny podpis elektroniczny), wystarczy zarejestrować się na stronie www.pue.zus.pl. Jeśli nie, należy jednorazowo odwiedzić najbliższą jednostkę ZUS, w celu uwierzytenienia twoich danych i nadania profilu zaufanego.
