To jedyne w Polsce miasto położone na 3 dużych wyspach: Uznam, Wolin, Karsibór oraz na kilkudziesięciu (łącznie 44) małych, niezamieszkanych wysepkach. Według danych z 30 czerwca 2010 roku, miasto zamieszkiwało 40 759 osób, co lokuje miasto na 5. pozycji w województwie pod względem ludności. Granice Świnoujścia obejmują powierzchnię 197,23 km² (2. miejsce w województwie i 8. w kraju).
Miasto położone jest nad cieśniną Świną, która w północnej jego części łączy się z Morzem Bałtyckim, a południowej z Zalewem Szczecińskim. Leży na trzech zamieszkanych wyspach: Uznam (ok. 36 tys. mieszkańców), Wolin (ok. 4 tys. mieszkańców), Karsibór (ok. 700 mieszkańców) oraz na 41 mniejszych niezamieszkanych wyspach. Świnoujście znajduje się w północno-zachodnim krańcu woj. zachodniopomorskiego. Według danych z 1 stycznia 2009 roku, powierzchnia gminy miejskiej wynosi 197,23 km², w tym obszar zurbanizowany 16,11 km² (8,2%). Co roku powierzchnia miasta powiększa się poprzez nanoszenie piasku na plaży przez prądy morskie.
Polską część wyspy Uznam porasta w większości Świdny Las, mieszany z przewagą sosny, rozciąga się od południowo-wschodniego krańca wyspy nad Zalewem Szczecińskim (rezerwat przyrody Karsiborskie Paprocie), po zachodnie osiedla miasta i drogę krajową nr 93 na wschodzie oraz granicę polsko-niemiecką na zachodzie. Brzegiem lasu a ulicą Wojska Polskiego biegnie ścieżka rowerowa prowadząca od centrum miasta do granicy państwowej. Obok ścieżki, u zbiegu ulic Wojska Polskiego i 11 Listopada, znajduje się stacja kolejowa Świnoujście Centrum.
Delta wsteczna Świny – cenny przyrodniczo obszar, skupiający wiele rzadkich i chronionych gatunków roślinności wśród nich: zbiorowiska solniskowe, szuwary kłociowe, wielopostaciowy szuwar trzcinowy.
W rozmieszczeniu roślinności na terenie miasta decydującą rolę odgrywa ukształtowanie terenu. Wysoczyzny morenowe wyspy Uznam i Wolin porastają lasy bukowe z przewagą buka oraz sosen, sporadycznie rosną dęby i brzozy. W podszycie licznie występują mszaki i porosty oraz w zależności od wilgotności oraz inne rośliny zielne. Wydmy to siedliska borów sosnowych występujących w różnych odmianach w zależności od stosunków wilgotnościowych podłoża. Na wydmach występują też takie rośliny jak: mikołajek nadmorski, rokitnik oraz gatunki roślin wydmowych, takich jak: honkenia piaskowa, rukwiel nadmorska i solanka kolczysta. Obszar miasta to także obszar występowania buczyn pomorskich, lasów oraz lasów bukowo-dębowych. Na wyspach spotyka się również rozległe łąki i torfowiska. Południowe zbocza wyspy Wolin porośnięte są gęsto tarniną, głogiem, różami oraz różnorodnymi ziołami. Oddziaływanie zarówno słodkowodnego jak i morskiego środowiska stworzyło warunki, w których przyjęła się roślinność pochodzenia atlantyckiego. Obszar 44 wysp to również środowisko życia wielu zwierząt, głównie zwierząt morskich takich jak: ryby (śledź, dorsz, płastuga, szprot i makrela), meduzy (chełbia modra) czy różnorodne skorupiaki. W Zalewie Szczecińskim natomiast występują ryby słodkowodne, a w szczególności płocie, leszcze, certy, okonie i szczupaki. Schronienie znajduje tu wiele gatunków ptaków m.in.: kaczki, mewy, łabędzie, kormorany. Kompleksy leśne występujące na terenie miasta zamieszkują głównie dziki, sarny, lisy, wiewiórki czy zające. Wśród owadów zaobserwować można liczną populację chrząszczy. Na terenie wysp występuje największy w Polsce chrząszcz - jelonek rogacz.
O ukształtowaniu krajobrazu wysp i samego miasta w głównej mierze zdecydowały przemiany zachodzące 11-12 tysięcy lat temu w okresie lądolodu. Układ przestrzenny miasta uwarunkowany jest rzeźbą terenu, a nade wszystko obecnością Świny i jej kanałów. Mierzeja Bramy Świny leży w obrębie dwóch jednostek geologicznych: wału pomorskiego i niecki szczecińskiej. Obie struktury położone względem siebie równolegle z kierunku północno-zachodniego na południowo-wschodni. Granicę tych dwóch struktur wyznacza dyslokacja przebiegająca w rejonie miasta. Powstanie wału pomorskiego (jura/kreda) wiąże się z wysadami solnymi – diapiry występującymi w rejonie Przytoru. Nieckę szczecińską wyścielają osady trzeciorzędowe, które jednak w wyniku stałego wypiętrzania (od mezozoiku) i denudacji obszaru zostały w wielu miejscach usunięte. Czwartorzęd to okres kiedy rzeźba tego obszaru modelowana była przez lodowiec, którego największe znaczenie związane jest z pomorską fazą zlodowacenia bałtyckiego. W holocenie zaś podnoszący się poziom wód morskich wywoływał kilkukrotne transgresje morskie. Po ustąpieniu morza na obniżonych terenach dawnych pradolin i obniżeń morenowych rozpoczęła się akumulacja morska powodująca powstanie mierzejowych fragmentów obu wysp oraz częściowego odcięcia Zalewu Szczecińskiego od otwartego morza. Warunki klimatyczne, litologiczne oraz w zależności od głębokości zalegania wód gruntowych na terenie miasta, wykształciły się gleby bielicowe, rozwijające się z osadów piaszczystych i piaszczysto-żwirowych np. na piaskach wydmowych, a także torfowe i bagienne.
Świnoujście leży w strefie klimatu umiarkowanego, o charakterze wybitnie przejściowym, na który znaczny wpływ ma ciepły prąd atlantycki. Przejściowość klimatu cechuje znaczna zmienność pogody oraz znacznie mniejsze skoki temperatury, niż to ma miejsce w głębi kraju. Opady są tu nieduże (ok. 550 mm rocznie), zimy zaś są łagodniejsze i mniej mroźne. Klimat panujący latem jest dość zmienny, zdarzają się długie okresy ciepłej i słonecznej pogody i odwrotnie – tygodnie deszczowe. W lecie dzień jest tutaj dłuższy o około 1 godzinę niż w Polsce południowej a zimą o godzinę krótszy.
Pierwsze osady ludzkie, na terenach, gdzie obecnie leży Świnoujście, pojawiły się już przed 5 tysiącami lat, co potwierdzają znaleziska archeologiczne, a najstarsze zapisy dotyczące tych okolic sięgają XII wieku. Przed tysiącem lat tereny nad Świną wchodziły w skład plemiennego państwa Wolinian, które Mieszko I włączył do swego państwa. W wiekach późniejszych władali tu książęta pomorscy, którzy po obu stronach rzeki wznosili grody warowne, kilkakrotnie niszczone przez duńskie najazdy w XII wieku. W 1170 i 1173 na obu brzegach Świny założono gródki strażnicze zniszczone najazdem duńskim w 1177 i odbudowane w latach 1181-1182. W latach 1185-1227 Świnoujście z całym Pomorzem Zachodnim stało się lennem Danii.
W 1628 wojska cesarskie opanowały Bramę Świny i wybudowały umocnienia broniące dostępu na Świnę od strony morza.
24 czerwca 1630 na wyspie Uznam wylądowały wojska szwedzkie. Król Szwecji Gustaw II Adolf pięć dni spędził w Karsiborze. Kończący wojnę trzydziestoletnią (1618-48) pokój westfalski pozostawił miasto wraz z całym Pomorzem Zachodnim Szwecji do 1720, kiedy to Prusy odkupiły wyspy Wolin i Uznam za sumę 10 mln talarów w złocie.
W latach 1738-40 wobec konieczności wnoszenia wysokich opłat za przepływanie cieśniną Peenestrom (ten akwen razem z Wolgast należał do Szwecji do 1815) rząd pruski postanowił umożliwić żeglugę Świną do Szczecina i rozpoczął pogłębianie jej głównego koryta. W 1743 na północ od wioski Swine powstało osiedle o nazwie Swinemünde, oficjalnie ogłoszone portem morskim w 1747 roku. Świnoujście uzyskało prawa miejskie od Fryderyka Wielkiego w 1765 roku. XIX wiek przyniósł znaczną rozbudowę portu, wybudowane zostało drewniane molo, pogłębiono tor wodny i miało miejsce wzniesienie latarni morskiej, wówczas znacznie poprawiły się warunki bezpieczeństwa żeglugi. Uruchomiona została regularna żegluga pasażerska, a pod koniec tegoż wieku, miasto uzyskało połączenie kolejowe z Berlinem. Wszystko to wpłynęło korzystnie na rozwój miasta.
Bramę Świny ujęto w latach 1818-23 w dwa kamienne falochrony, a w latach 1875-1890 w celu usprawnienia żeglugi pomiędzy Szczecinem a Bałtykiem, w południowo-wschodniej części wyspy Uznam przekopano Kanał Piastowski. W 1854 roku rozpoczęto budowę najwyższej wówczas w świecie latarni morskiej, którą uruchomiono już w grudniu 1857 roku.
W 1824 miasto stało się kurortem, a w 1895 roku, po odkryciu źródeł solanki i borowiny, uzdrowiskiem. W końcu XIX wieku w szybkim tempie powstała dzielnica uzdrowiskowa, oddzielona od centrum miasta parkiem. W drugiej połowie XIX wieku uzyskało połączenie kolejowe z Berlinem (zniszczone w 1945 roku stacje Świnoujście Główne, Świnoujście Nieradków i Świnoujście Port).
W czasie II wojny światowej funkcjonowała mała stocznia, port przeładunkowy oraz baza zaopatrzenia floty wojennej (okręty podwodne, kutry). Miasto i port zostały zniszczone głównie podczas nalotów alianckich 12 marca i 16 kwietnia 1945 roku. Liczba ofiar przekroczyła 23 tysiące. Miasto poddało się Armii Czerwonej 5 maja 1945. Po zakończeniu II wojny światowej, na mocy układu poczdamskiego, Świnoujście zostało najbardziej na zachód położonym polskim portem.
Zimą 1945/1946 na skutek spiętrzenia kry na Świnie zerwane zostało jedyne drogowe połączenie lądowe z resztą Polski. Wówczas też w mieście doszło do mordów pozostałej na miejscu niemieckiej ludności cywilnej. IPN ocenia liczbę ofiar na ponad 40. Zdarzyły się też gwałty, pobicia i kaleczenia. Sprawcami tych zajść byli młodzi funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa i MO.
W 1948 r. rozpoczęto odbudowę i przebudowę portu Świnoujście z wojennego na handlowo – rybacki. Rozpoczęto też budowę wielkiego kombinatu rybnego, zbudowano olbrzymi basen i budynki przemysłowe, a 3 lata później przekazano do eksploatacji Bazę Rybacką.
Dopiero 27 listopada 1950 roku rząd NRD wyraził zgodę na przekazanie Polsce ujęcia wody dla miasta Świnoujścia, położonego przy jeziorze Wolgastsee i wytyczeniu tam na nowo granicy. W czerwcu 1951 roku włączono do Polski obszar o powierzchni 76,5 ha wraz ze stacją uzdatniania wody, tworząc wysunięty w obszar niemiecki charakterystyczny cypel (tzw. Worek). W zamian Niemcom przyznano podobny obszar między ujęciem wody a Zatoką Pomorską.
Na przełomie lat 40. i 50. powstało PPDiUR "Odra". Część uzdrowiskowa miasta zajmowana była przez wojska radzieckie do 1957 roku, a do przełomu lat 80. i 90. w Świnoujściu istniała baza radzieckich okrętów wojennych wraz z zapleczem. Do 1972 roku miasto należało do powiatu wolińskiego.
W latach 60. i 70. XX wieku powstał port morski, który wraz ze szczecińskim, utworzył zespół portów Szczecin–Świnoujście.
W grudniu 2006 podjęto decyzję o budowie w Świnoujściu na wyspie Wolin portowego terminalu LNG mającego podnieść bezpieczeństwo energetyczne Polski.
Miasto posiada specyficzną zabudowę wynikającą z morskiego charakteru miasta. Znajdują się tu zabytkowe budowle portowe, ale także i kamienice, liczne pensjonaty, hotele. Ukształtował się tutaj także drugi układ urbanistyczny dzielnicy nadmorskiej położonej pomiędzy świnoujską promenadą a oddzielającym ją od śródmieścia pasem zieleni, przede wszystkim zabytkowym Parkiem Zdrojowym.
Zabytki chronione prawnie w Świnoujściu:
układy urbanistyczne z XVIII-XIX wieku, układ urbanistyczny Śródmieścia wybudowany w latach 20. XVIII wieku oraz układ urbanistyczny dzielnicy nadmorskiej z lat 40. XIX wieku, wieża garnizonowego kościoła luterańskiego pw. Marcina Lutra z 1904 roku, zniszczona pod koniec II wojny światowej, obecnie pełni funkcję wieży widokowej i kawiarni (ul. Paderewskiego 7), zespół fortów twierdzy Świnoujście nad rzeką Świną wybudowanych w latach 1848-63 i 1877-1900: fort I z lat 1848-60, wysadzony w latach 70. XX wieku w związku z rozbudową świnoujskiego portu, fort II – Fort Gerharda (Fort Wschodni). W pomieszczeniach fortu oglądać można ekspozycję dotyczącą świnoujskich fortyfikacji, eksponaty znalezione na ich terenie, fort III – Fort Anioła z lat 1845-58, wzorowany na mauzoleum Hadriana, dzisiejszy Zamek Świętego Anioła w Rzymie, fort IV – Fort Zachodni, wybudowany w latach 1843-63, wielokrotnie modernizowany, po wojnie do 1962 roku stacjonowały tu wojska radzieckie, Park Zdrojowy z XIX wieku, kamienica przy ul. Armii Krajowej 13 z około 1904 roku, kamienica przy ul. Bolesława Chrobrego 21 z 1908 roku.
Zabytkowe kamienice:
przy ul. Hołdu Pruskiego, pensjonat „Posejdon” przy ul. Kasprowicza 15 z końca XIX wieku, willa ryglowa przy ul. Konopnickiej 2 z 1920 roku, gimnazjum przy ul. Narutowicza 10 z lat 1922-27, obecnie Szkoła Podstawowa nr 1, gmach poczty przy ul. Piłsudskiego 1, budynek z czerwonej cegły z 1878 roku przebudowany w 1900 roku, dawny ratusz z 1805 roku, a obecnie Muzeum Rybołówstwa Morskiego na Placu Rybaka ze zbiorami z historii rybołówstwa, dziejów miasta i regionu, zabytkowymi przyrządami nawigacyjnymi, okazami fauny morskiej, miejsce wielu wystaw, wille przy ul. Sienkiewicza 3, 4, kamienica z dwiema oficynami na Placu Słowiańskim z 1906 roku, dawny szpital miejski przy ul. Wyspiańskiego 34a z lat 1914-19 i 1927-29, zespół z budynkiem głównym oddziału zakaźnego oraz park leśny, pensjonat przy ul. Żeromskiego 14 z 1905 roku, willa drewniana przy ul. Żeromskiego 28 wybudowana po 1920 roku, zespół rzeźni przy ul. Kościuszki 15 z 1911 roku, obejmujący kotłownię z maszynownią, halę uboju zwierząt, wieżę ciśnień, budynek administracyjny (obecnie mieszkalny) przy ul. Kościuszki 13, dawna stocznia z lat 1897-1903 przy Wybrzeżu Władysława IV (Basen Północny), obejmujące 2 budynki administracyjne, halę warsztatową (później magazyn), 3 magazyny, wieżyczkę wodowskazową, nabrzeża Basenu Północnego z urządzeniem dźwigowym oraz kolejową wieżę ciśnień zbudowaną w 1898 roku z czerwonej cegły i czerwonego granitu, znacznie uszkodzoną podczas bombardowań portu w 1945 roku.
Zabytki w dzielnicach Świnoujścia:
kościół filialny Niepokalanego Poczęcia NMP z XV wieku, przebudowany w 1826 roku z ołtarzem gotyckim z XV wieku i amboną z XVII wieku, Karsibór - cmentarz ewangelicki (nieczynny) przy ul. Kwiatowej, część A z połowy XIX wieku, część B z lat 1910-14, Karsibór - dom szachulcowy (chata rybacka), ul. Wierzbowa 7 z początku XIX wieku, Przytór - kościół parafialny Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Sąsiedzka z 1901-02 roku, Przytór - Latarnia Morska Świnoujście, ul. Bunkrowa z lat 1854-57, najwyższa na polskim wybrzeżu (68 m. wysokości) znajduje się w rejonie Fortu Wschodniego, na prawym brzegu Świny, 500 m od morza.
Obiekty historyczne:
basen U-bootów – położony jest na wyspie Karsibór. Powstał w 1944 roku jako stała baza promów wojskowych i miejsce postoju U-Bootów 4 szkolnej flotylli Kriegsmarine ze Szczecina. Obok basenu stoi jeszcze ruina hali warsztatowej, w której obsługiwano zawijające tu okręty. Dziś z basenu korzystają głównie wędkarze.
Brama Zachodniego Kompleksu Fortecznego, wybudowana około roku 1877 stanowiła jedyne lądowe połączenie miasta z terenem Zespołu Fortecznego i Basenem Jachtowym. Bramę umieszczono w wale fortecznym i połączono z wysokim ceglanym murem poprowadzonym w fosie zachodniej, zaś po obu stronach Bramy znajduje się 6 strzelnic skierowanych na przyległe odcinki zasypanej fosy.
Falochrony:
Falochron Zachodni ze Stawą Młyny – o długości ok. 350 m, wybudowany w latach 1818-1923, na końcu plaży na wyspie Uznam przy ujściu Świny do Bałtyku. Stawa Młyny jest symbolem Świnoujścia.
Falochron Wschodni – budowany w latach 1818-1923, na prawobrzeżnej części miasta na wyspie Wolin przy ujściu Świny o długości przeszło 1400 metrów w głąb morza (najdłuższy falochron kamienny w Europie).
Kościoły:
kościół Chrystusa Króla zbudowany w latach 1788-1792, wzniesiony na miejscu gotyckiej świątyni w centrum miasta przy Placu Kościelnym (Słowiańskim). W nawie głównej zwisa ze stropu drewniany model korwety żaglowej. Znajdują się tu także zabytkowe organy. Od połowy maja do połowy września w sobotnie wieczory odbywają się tutaj Świnoujskie Wieczory Organowe.
neogotycki kościół NMP "Stella Maris" z końca XIX wieku,
Pomnik wystawiony "Tym, którzy nie powrócili z Morza",
Tablica Pamiątkowa "50 lat Polskiego Świnoujścia",
Tablica ku czci prześladowanych, zmarłych, pomordowanych ofiar komunizmu w Polsce w latach 1939-1989,
pomnik poświęcony lotnikom RAF-u zestrzelonym w kwietniu 1945 roku podczas nalotu dywanowego na port,
schron – "Miasto wczoraj i dziś". Historia miasta na zdjęciach i wiele innych eksponatów związanych z miastem – ul. Wyspiańskiego 51,
Tablica pamiątkowa w kościele "Stella Maris" która upamiętnia śmierć świnoujścian w Grenoble podczas tragedii autokaru.
Zieleń miejska obejmuje 3 parki i zieleń przy promenadzie nadmorskiej.
Park Zdrojowy – założony w latach 1826-27 (projektował architekt Peter Joseph Lenné) o powierzchni 40 ha, z rzadkimi okazami drzew śródziemnomorskich porosłymi wiciokrzewem pomorskim i bluszczem. 17 kilometrów alejek i ścieżek.
Promenada nadmorska – przedwojenny bulwar, ciągnący się od granicy polsko-niemieckiej wzdłuż dzielnicy uzdrowiskowej.
Park przy ul. Chopina (dawny cmentarz).
W Świnoujściu funkcjonują całoroczne punkty informacji turystycznej, jeden z nich znajduję się na Wybrzeżu Władysława IV (przy miejskiej przeprawie promowej), drugi zaś przy byłym przejściu granicznym Świnoujście-Ahlbeck. Sezonowy punkt informacji turystycznej działa przy marinie żeglarskiej.
W 1824 roku Świnoujście zostało ogłoszone kąpieliskiem morskim. W 1897 roku zostały odkryte na terenie miasta źródła leczniczej solanki, wówczas zbudowane tutaj zostały odpowiednie urządzenia przyrodolecznicze. Wykorzystywane są określone właściwości lecznicze surowców naturalnych, borowiny nizinnej oraz solanki bromkowo-jodkowo-sodkowej. Uzdrowisko specjalizuję się w leczeniu schorzeń: kardiologicznych, narządów ruchu, endokrynologicznych, pulmonologicznych, reumatologicznych, laryngologicznych, dermatologicznych jak i: rehabilitacją po mastektomii, wczesną rehabilitacją kardiologiczną, leczeniem otyłości. Wykonywane są również zabiegi z zakresu balneoterapii, hydroterapii, kinezyterapii, elektroterapii, fototerapii.
Jedną z atrakcji Świnoujścia jest plaża, która ciągnie się na przestrzeni dziesięciu kilometrów (3,7 km z wyspie Uznam oraz 6 km na wyspie Wolin). Miejscami jej szerokość dochodzi do 130 metrów i co roku powiększa się wskutek cofania się morza. Dzięki temu zjawisku świnoujskie kąpieliska są płytkie.
Latem wody Bałtyku w rejonie Świnoujścia są najcieplejsze na polskim wybrzeżu. Oprócz zażywania kąpieli morskich i słonecznych, można również korzystać z wodnych zjeżdżalni, trampolin, motorówek z pontonem, a także wypożyczyć skuter wodny. Możliwa jest również podróż na moto- lub paralotni startującej z plaży.
Świnoujska kąpielisko na wyspie Uznam corocznie (od 2006 roku) otrzymuje certyfikat "Błękitnej Flagi". Jest ona przyznawana kąpieliskom, które spełniają wysokie wymogi jakości i bezpieczeństwa na plaży.
Promenada nadmorska w Świnoujściu to przedwojenny bulwar graniczący z dzielnicą uzdrowiskową. Wzdłuż promenady znajdują się punkty gastronomiczne, kawiarnie, bary, ogródki piwne, muszla koncertowa i kasyno. Na świnoujskiej promenadzie udostępniony jest internet bezprzewodowy.
Jedną z możliwości spędzenia wolnego czasu jest rejs statkami białej floty. Latem można skorzystać z rejsów po porcie, Bałtyku i do pobliskich niemieckich miejscowości letniskowych: Ahlbecku, Heringsdorfu i Bansinu, a od 2004 roku także do Międzyzdrojów. Katamaranem można popłynąć na wyspę Rugia, a wodolotem do i ze Szczecina.
Świnoujskie szlaki rowerowe są wytyczone, oznakowane i przygotowane do ruchu według europejskich standardów turystycznych. Drogi przebiegu szlaków są wyrównane i utwardzone, przebiegi tras wskazuje 249 znaków na drzewach i tabliczkach. Przy szlakach znajdują się wiaty turystyczne, wyposażone m.in. w stojaki na rowery, a także tablice edukacyjne. Łącznie szlaki posiadają 109 km długości.
Szlak przez Świdny Las – część jego trasy biegnie wzdłuż Kanału Piastowskiego. Szlak ten leży na najbardziej wysuniętym na południowy zachód skrawku wyspy Uznam i częściowo przebiega także po trasie ścieżki spacerowo-edukacyjnej "Karsiborskie Paprocie".
Szlak dookoła wyspy Karsibór – szlak ten prowadzi przez Karsibór, trzecią co do wielkości w archipelagu. Na terenie szlaku znajdują się m.in.: Basen U-bootów, ruiny warsztatów, falochron w wejścia do kanału Piastowskiego, Zajęcze Łęgi – plantacja trzciny cukrowej
Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Zalewu Szczecińskiego R-66 – na Uznamie i Wolinie znakowany jest na niebiesko.
Międzynarodowy szlak rowerowy wokół Bałtyku R-10 (Nadmorski Szlak Hanzeatycki).
Szlaki piesze: Szlak Nadmorski, Szlak Nad Bałtykiem i Zalewem Szczecińskim, Szlak Fortyfikacyjny Twierdzy Świnoujście, Ścieżka dydaktyczna "Karsiborskie Paprocie"
Szlaki kajakowe: Szlak kajakowy "44 wysp" – szlak wokół świnoujskich wysp i kanałów delty Świny, szlak jest oznakowany i przeznaczony dla turystów obeznanych z wiosłowaniem. Szlak kajakowy wzdłuż brzegów wyspy Wolin
Głównym ośrodkiem kulturalnym jest Miejski Dom Kultury, w którym organizowane są także różnego typu wystawy i przedstawienia teatralne. Przy MDK-u istnieje Kino "Pegaz". Działa tutaj również Uniwersytet III wieku pod honorowym patronatem Prezydenta Świnoujścia. MDK posiada także salę teatralną oraz salę kameralną. Instytucja ma również swoją filię w Przytorze, na Warszowie oraz w Karsiborze.
Istotnymi obiektami kulturalnymi są amfiteatr i muszla koncertowa przy promenadzie w dzielnicy nadmorskiej nieopodal plaży. Odbywają się tam koncerty, festyny i letni festiwal studencki FAMA.
Na placu Rybaka, w dawnym ratuszu, z lat 1805-09 znajduje się Muzeum Rybołówstwa Morskiego. W Forcie Gerharda funkcjonuje Muzeum Obrony Wybrzeża.
W Świnoujściu znajduje się stadion należący do OSiRu, na którym swoje mecze rozgrywa MKS Flota Świnoujście. Świnoujście ma także 3 hale sportowe do koszykówki, siatkówki oraz do tenisa, lodowisko, 4 korty tenisowe, 5 siłowni, fitness club, kryty basen oraz skatepark dla fanów deskorolki i łyżworolek. W Basenie Północnym znajduje się marina jachtowa. Dużą rolę odgrywa Ośrodek Sportu i Rekreacji "Wyspiarz", do którego należą obiekty sportowe i rekreacyjne.
W mieście znajduje się jeden żłobek miejski, sześć przedszkoli, osiem szkół podstawowych i cztery gimnazja publiczne, liczne szkoły średnie, a także szkoły artystyczne i policealne. W mieście działają również filie wyższych uczelni oraz samodzielny Wydział Przedsiębiorczości ZPSB.
Miasto obejmuje 6 parafii rzymskokatolickich, które należą do dekanatu Świnoujście.
W mieście znajdują się także domy zakonne Zgromadzenia Sióstr Zakonnych: Uczennice Krzyża w Świnoujściu-Przytorze oraz Siostry Maryi Niepokalanej. Przy Parafii Chrystusa Króla działa również Duszpasterstwo Młodzieży. Ponadto w mieście znajduje się Sala Królestwa Świadków Jehowy.
Rozwój gospodarczy Świnoujścia uwarunkowany jest z jego położeniem geograficznym. Gospodarka morska i turystyka wraz z funkcją uzdrowiskową oraz handel to dziedziny, na których opiera się rozwój miasta. Prawobrzeżna część miasta to obszar silnie zindustrializowany, zaś na lewobrzeżu dominują podmioty gospodarcze związane z turystyką i działalnością uzdrowiskową.
Według danych z 2007 roku, w mieście działało 6540 prywatnych podmiotów gospodarczych, z czego 5478 stanowiły osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. W 2007 roku spośród 283 spółek handlowych, 119 z nich miało udział kapitału zagranicznego.
Miasto ma rozwiniętą bazę handlową, wykorzystywaną również przez mieszkańców okolicznych miejscowości, w tym miast po niemieckiej części wyspy Uznam.
Świnoujście od Berlina dzieli 160 km, od Danii 150 km, a od wybrzeży Szwecji 175 km. Do Świnoujścia dotrzeć można między innymi samochodem, drogą krajową nr 3, która prowadzi z Jakuszyc z południa Polski, koleją, oraz – w sezonie letnim – wodolotem. Promy łączą miasto ze Skandynawią.
Droga wodna prowadzi przez Kanał Piastowski, Odrę, Kanał Haweli i łączy Świnoujście z południem Polski. Dostęp do Morza Bałtyckiego i na cały świat zapewnia port handlowy, jak również terminal promów morskich i pasażersko-towarowych z rejsami do Skandynawii.
W Świnoujściu znajduje się Terminal Promowy Świnoujście który jest największym i najnowocześniejszym terminalem promowym w Polsce. Regularnie kursuje stąd 9 promów morskich do Szwecji (Trelleborg i Ystad) i Danii (Kopenhaga oraz latem Rønne na Bornholmie).
Do Świnoujścia zawijają również statki białej floty umożliwiające rejsy do okolicznych miejscowości w Polsce i w Niemczech. Rejsy te organizuje głównie niemiecki armator Adler-Schiffe. Od kwietnia 2008 roku ze Świnoujścia do Szczecina i z powrotem kursuje wodolot.
Świnoujście leży na początku drogi krajowej nr 3 (planowanej drogi ekspresowej S3), która jest częścią trasy europejskiej E65, wiodącej z północy na południe Europy – od Malmö do miejscowości Chaniá na Krecie.
Łunowo z byłym przejściem granicznym Świnoujście-Garz łączy droga krajowa nr 93 w ciągu której od wielu lat planowane jest wybudowanie tunelu drogowego pod Świną. Istniało także drugie przejście graniczne do Seebad Ahlbeck. Oba 21 grudnia 2007 roku zostały zlikwidowane na mocy Układu z Schengen.
Dworzec autobusów regionalnych, jak i dalekobieżnych, znajduje się w naprzeciw dworca kolejowego Świnoujście. Komunikacja miejska realizuje przewozy na terenie miasta Świnoujścia, zarówno na wyspie Uznam, Wolin jak i Karsibór oraz na terenie Międzyzdrojów. Od 2004 roku w mieście uruchomiono autobusową Linię Europejską (obsługiwaną wraz z Ostseebus) łączącą Świnoujście z niemieckimi kurortami Ahlbeck, Heringsdorf i Bansin.
Komunikację pomiędzy wyspami Uznam i Wolin zapewniają promy Bielik kursujące pomiędzy centrum i Warszowem przez całą dobę, które zabierają pieszych, pojazdy jednośladowe oraz samochody osobowe mieszkańców miasta oraz prowadzących na jego terenie działalność gospodarczą. Drugą przeprawę promową stanowią promy Karsibór pływające pomiędzy Ognicą i południową częścią wyspy Uznam, promy te zabierają pieszych oraz wszystkie pojazdy.
Na wyspie Wolin znajduje się dworzec kolejowy Świnoujście oraz przystanki: Świnoujście Odra, Świnoujście Przytór i Świnoujście Port. Obsługiwane są przez PKP. Z miasta kursują pociągi regionalne do Szczecina, jak również pociągi dalekobieżne (pospieszne, ekspresowe, InterCity oraz TLK) do różnych miast m.in. do Krakowa, Warszawy, Poznania, Wrocławia, Katowic czy Lublina. W sezonie letnim PKP znacznie zwiększa liczbę połączeń.
Na wyspie Uznam znajduje się tylko jedna stacja Świnoujście Centrum, z której od 20 września 2008 kursują pociągi Usedomer Bäderbahn (Uznamskiej Kolei Nadmorskiej) do Heringsdorf, Wolgast, Züssow oraz Stralsund, a w sezonie także do Berlina.
W sprawie powrotu kolei do miasta na wyspie Uznam, w listopadzie 2005 roku został podpisany list intencyjny między prezydentem miasta a Uznamską Koleją Nadmorską, a 24 lipca 2006 roku przekazano w 30-letnią dzierżawę grunt pod inwestycję, dzięki czemu na początku 2008 roku Niemcy przedłużyli o ok. 1,5 km linię UBB do centrum Świnoujścia i została wybudowana stacja Świnoujście Centrum (ok. 300 m. od miejsca, gdzie znajdowała się nieistniejąca stacja Świnoujście Nieradków.
W odległości 13 km od centrum miasta po niemieckiej stronie granicy znajduje się port lotniczy Heringsdorf, który obsługuje sezonowe letnie połączenia z 6 miastami w Niemczech (Brema, Dortmund, Düsseldorf, Kolonia/Bonn, Monachium, Frankfurt nad Menem) oraz od 2009 roku także do Zürichu w Szwajcarii.
W granicach Polski, port lotniczy Szczecin-Goleniów znajduje się ok. 70 km od Świnoujścia i obecnie obsługuje całoroczne rejsowe połączenia z Dublinem, Londynem, Rygge k. Oslo i Warszawą.
Świnoujście ma status miasta na prawach powiatu. Mieszkańcy wybierają do Rady Miasta Świnoujścia 21 radnych, w trzech okręgach wyborczych. Organem wykonawczym władz jest prezydent miasta. Siedzibą władz miasta jest urząd miasta przy ul. Wojska Polskiego.
Świnoujście jest członkiem Związku Miast Polskich, Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu "Pomerania", Związku Miast i Gmin Morskich, Związku Powiatów Polskich, Związku Portów i Przystani Morskich Województwa Zachodniopomorskiego.
W obrębie Świnoujścia zostały utworzone 4 jednostki pomocnicze miasta:
Dzielnica Uzdrowiskowa – obejmuje całą wyspę Uznam bez obszaru przy Bramie Świny, bez Fortu Zachodniego, Fortu Anioła, Basenu Zimowego, Węglowego, Południowego oraz półwyspów Kosa i Zieliny,
Osiedle Warszów,
Osiedle Przytór-Łunowo,
Sołectwo Karsibór – obejmuje wyspę Karsibór i wszystkie wyspy delty wstecznej Świny.
Miasto należy do euroregionu Pomerania. Dzięki swemu nadmorskiemu położeniu nad Bałtykiem, gospodarka i kultura jest trwale związana z państwami nadbałtyckimi. Przykładem takiej współpracy jest program "Cztery Zakątki" promujący wzajemną turystykę oraz dający możliwość wymiany kulturalnej i młodzieżowej pomiędzy Południową Skanią w Szwecji, duńską wyspą Bornholm, niemiecką Rugią i Świnoujściem.
źródło: wikipedia
