Żeń-szeń (panax ginseng) to bylina naturalnie występująca na terenach Chin, Japonii, Półwyspu Koreańskiego i części Rosji. Obecnie pozyskiwana jest głównie z upraw. „Boom” na żeń-szeń nastąpił dopiero w XIX w. – wówczas cena tej rośliny kilkunastokrotnie przewyższała wartość złota. Do tej pory na temat jej właściwości leczniczych powstały setki publikacji. W wielu z nich, poza przedstawieniem niewątpliwych korzyści dla zdrowia płynących z suplementacji wyciągu z tego korzenia, opisane są przeciwwskazania i możliwe skutki uboczne. Jakim składnikom żeń-szeń zawdzięcza swoje właściwości? Jaki rodzaj żeń-szenia uznawany jest za lepszy?
Jakie substancje aktywne zawiera żeń-szeń?
Żeń-szeń bogaty jest w następujące związki:
• ginsenozydy
• triterpenoidy
• saponiny triterpenowe
• aminokwasy
• sterole
• kwasy tłuszczowe
• związki mineralne
• polisacharydy i polipeptydy
• peptydoglukany
Dzięki zawartości tych składników żeń-szeń może być stosowany m.in. przy następujących problemach zdrowotnych:
• przewlekły stres;
• przewlekłe zmęczenie i ogólne osłabienie (spowodowane chorobą, wysiłkiem fizycznym lub intelektualnym);
• złe samopoczucie, lekkie stany depresyjne i lękowe;
• impotencja i niskie libido;
• rekonwalescencja po przebytych wypadkach lub hospitalizacji.
Żeń-szeń można stosować też wzmacniająco na wątrobę i układ krążenia.
Odmiany żeń-szenia
Istnieje kila rodzajów żeń-szenia i nie zawsze „ten właściwy”, panax ginseng, jest tym najlepszym.
Prawdą jest, że to właśnie odmiana panax ginseng wykazuje największą zawartość ginsenozydów, czyli jednych z najważniejszych składników aktywnych tej rośliny. Jednak dostępna na rynku amerykańska odmiana żeń-szenia (panax quinquefolius) uchodzi za mniej zanieczyszczoną i przez to zdrowszą.
W aptekach i sklepach zielarskich można spotkać się z określeniem na etykiecie „żeń-szeń biały” i „żeń-szeń czerwony”. Warto pamiętać, że żeń-szeń czerwony nie jest odrębną odmianą żeń-szenia, a jedynie korzeniem rośliny zabarwionym w wyniku podgrzewania na kolor czerwony.
Jak bezpiecznie stosować żeń-szeń?
Żeń-szeń dostępny jest w aptekach jako suplement diety w postaci tabletek, kapsułek lub płynów. Stosując te preparaty, należy pamiętać że:
• maksymalnie po 4 tygodniach codziennego zażywania suplementu należy zrobić min. 30 dni przerwy;
• żeń-szeń wchodzi w interakcje z niektórymi lekami, m.in. przeciwcukrzycowymi, przeciwzakrzepowymi czy tymi stosowanymi przy zaburzeniach psychicznych (np. depresji);
• żeń-szeń podnosi ciśnienie krwi, dlatego nie należy go stosować przy nadciśnieniu czy nadużywaniu kawy;
• żeń-szenia nie można stosować u dzieci i kobiet w ciąży.
Przed sięgnięciem po suplementy z żeń-szeniem najbezpieczniej jest skonsultować się z lekarzem.
