Na dzisiejszej sesji rady powiatu wałbrzyskiego przedstawiony został projekt uchwały wyrażającej opinię w sprawie wyłączenia Wałbrzycha z powiatu wałbrzyskiego i przywrócenia temu miastu statusu miasta na prawach powiatu. Zawarta w dokumencie opinia jest jednoznacznie negatywna, a w uzasadnieniu czytamy:
„…Procedowanie w sprawie podziału powiatu wymaga między innymi przygotowania analizy finansowej, oszacowania kosztów stałych i jednorazowych oraz określenia szacunkowych planów dochodów i wydatków na rok budżetowy, w którym ma nastąpić zmiana. Informacje te są niezwykle istotne, aby przeprowadzić analizę, która pozwoli na rzetelne podejście do sprawy. Takich danych do dnia dzisiejszego rada powiatu od Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego ani od Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji nie otrzymała. Brak jest również tych informacji z gminy Wałbrzych…”
Przypomnijmy, że przeciw wyłączeniu Wałbrzycha opowiedziały się także rady Mieroszowa, Szczawna-Zdroju, Boguszowa-Gorc, a radni Starych Bogaczowic w swoim oświadczeniu wyrazili oburzenie działaniami z pominięciem obowiązującego prawa. Jak na razie nie wypowiedziała się Głuszyca.
W innym miejscu uzasadnienia do uchwały napisane jest, że wyłączenie Wałbrzycha ze struktur powiatu spowoduje znaczne zagrożenie dla finansów powiatu wałbrzyskiego polegające na przekroczeniu dopuszczalnych granic długu publicznego. W konsekwencji doprowadzi to do nie uchwalenia budżetu powiatu wałbrzyskiego i utratę zdolności do wykonywania ustawowych zadań.
W końcowym fragmencie czytamy: „Rada powiatu wybrana w demokratycznych wyborach będzie zawsze stała na straży demokracji i dbałości o dobro wspólnoty samorządowej, stąd stanowisko rady, w którym nie wyraża zgody na wyłączenie miasta
Wałbrzycha z powiatu wałbrzyskiego i przywrócenia Wałbrzychowi statusu miasta na prawach powiatu”.
W trakcie sesji przewodniczący Szymon Heretyk zacytował także opinię Regionalnej Izby Obrachunkowej, z której wynika, że w latach 2014-2018 może zostać przekroczony indywidualny wskaźnik zadłużenia dla gminy Wałbrzych. Przewodniczący zakwestionował także możliwość przejęcia długu powiatu przez Wałbrzych, powołując się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, z którego wynika, że przy zmianach terytorialnych jednostek samorządu terytorialnego, całość zobowiązań pozostaje przy dotychczasowej jednostce samorządu terytorialnego. Wynika to z ustawy o finansach publicznych i Rada Ministrów nie może podjąć w takiej sprawie innej decyzji.
Obecny na sesji prezydent Roman Szełemej powtórzył znane od dawna argumenty o konieczności stworzenia aglomeracji z silnym liderem, którym będzie Wałbrzych z prawami powiatu, potrzebie jednego gospodarza w mieście, o lepszych możliwościach pozyskiwania funduszy zewnętrznych, wreszcie o naprawieniu błędu, który został popełniony w 2002 roku, polegającego na odebraniu Wałbrzychowi praw grodzkich.
Longin Rosiak stwierdził, że prezydent Szełemej nie jest z jego „politycznej bajki”, a w większości kwestii dzielą ich Himalaje. Inaczej jednak jest w sprawie grodzkości Wałbrzycha: - W tej kwestii zmuszony jestem się z nim zgodzić. Dziesięć lat temu głosowałem za tym, żeby Wałbrzych pozostał grodzki. Uważam, że wtedy Wałbrzychowi stała się krzywda. Dzisiaj jest szansa, żebyśmy tę krzywdę naprawili. Dlatego apeluje do wszystkich, że oto mamy niepowtarzalną szansę, bez względu na opcje polityczne, żeby błąd sprzed lat naprawić. Poza tym to jakiś absurd, żeby radni SLD czy PO w mieście głosowali za grodzkością, a w powiecie, radni tych samych partii byli przeciw – zakończył Rosiak.
W swoich apelach Longin Rosiak pozostał osamotniony. Zarówno Marek Tarnacki jak i Andrzej Lipiński, Bartłomiej Grzegorczyk czy Krzysztof Paciepnik opowiedzieli się przeciw wyłączeniu Wałbrzycha z powiatu wałbrzyskiego.
W głosowaniu również jednomyślności nie było. Za grodzkością Wałbrzycha opowiedział się Longin Rosiak, Piotr Głąb, Bogumił Gwoździk i Tomasz Senyk. Marcin Nowak wstrzymał się od głosu.
Oto pełna treść uzasadnienia uchwały:
,,21 października 2011 roku Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Pan Włodzimierz Karpiński pismem przesłanym do Rady Powiatu Wałbrzyskiego zwrócił się na podstawie art. 3a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym, o przedstawienie opinii Rady – poprzedzonej przeprowadzeniem konsultacji z mieszkańcami powiatu w sprawie wyłączenia miasta Wałbrzycha z Powiatu Wałbrzyskiego i przywrócenia Wałbrzychowi statusu miasta na prawach powiatu. Przepisy, na które powołuje się Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w przedmiotowym piśmie, nie wskazują na podstawie jakich faktów i uregulowań prawych wszczęto procedurę w sprawie wyłączenia miasta Wałbrzycha z Powiatu Wałbrzyskiego.
Szanując przepisy prawa określające zasady zgodnie, z którymi może nastąpić zmiana, o której mowa w piśmie Pana Ministra, na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2001 roku w sprawie trybu postępowania przy składaniu wniosków dotyczących tworzenia, łączenia, dzielenia, znoszenia i ustalania granic powiatów oraz ustalania zmiany nazw powiatów i siedzib ich władz oraz dokumentów wymaganych w tych sprawach, zwróciliśmy się do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz do Ministra Finansów o przesłanie dokumentów, które pozwoliłyby na rozpatrzenie propozycji wydzielenia miasta Wałbrzycha z Powiatu Wałbrzyskiego.
Należy zwrócić uwagę, że procedowanie w sprawie podziału powiatu wymaga między innymi przygotowania analizy finansowej, oszacowania kosztów stałych i jednorazowych oraz określenia szacunkowych planów dochodów i wydatków na rok budżetowy, w którym ma nastąpić zmiana. Informacje te są niezwykle istotne, aby przeprowadzić analizę, która pozwoli na rzetelne podejście do sprawy. Takich danych do dnia dzisiejszego Rada Powiatu od Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego, ani od Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, a obecnie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, nie otrzymała. Brak jest również tych informacji z gminy Wałbrzych.
Wychodząc naprzeciw Zarząd Powiatu przygotował własną analizę finansową Powiatu Wałbrzyskiego. Biorąc pod uwagę zarówno budżet roku 2011 oraz prognozowanie finansowe po wydzieleniu miasta Wałbrzycha z powiatu wałbrzyskiego można jednoznacznie stwierdzić, że Powiat Wałbrzyski na obecnym poziomie zrealizował oraz zaplanował ważne z punktu widzenia interesu gmin inwestycje na ich obszarze. Takiego typu starania znalazły uznanie i wsparcie wśród szerokiej rzeszy samorządów na naszym terenie i w Polsce.
Za utrzymaniem obecnej struktury Powiatu Wałbrzyskiego opowiedziała się jednogłośnie cała rada Miasta Mieroszowa. Przeciwna wyłączeniu miasta Wałbrzycha z powiatu wałbrzyskiego była również Rada Szczawna – Zdroju i Boguszowa - Gorc. Swoje oburzenie działaniami z pominięciem ustawowych zapisów prawnych wydała w swoim oświadczeniu Rada Starych Bogaczowic.
Niezwykle ważnym głosem w tej sprawie było stanowisko Związku Powiatów Polskich, które opowiedziało się za poszanowaniem prawa w tak wrażliwym obszarze jak zmiany administracyjne, wspierając tym samym Powiat Wałbrzyski w dotychczasowych działaniach.
Przywrócenie Wałbrzychowi statusu miasta na prawach powiatu może być niekorzystne zarówno ze względów organizacyjnych jak i ekonomicznych dla mieszkańców powiatu wałbrzyskiego. Obecnie powiat wałbrzyski jest piątym, co do wielkości powiatem w Polsce o najwyższym stopniu urbanizacji. Po wydzieleniu gminy Wałbrzych, powiat stanie się jednym z najmniejszych powiatów (biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców), co spowoduje nie tylko znaczące obniżenie dochodów, ale doprowadzi do rozdrobnienia kompetencji i problemów w zakresie realizacji zadań ustawowych – w tym zadań państwa dotyczących promocji zatrudnienia, aktywizacji zawodowej i łagodzenia skutków bezrobocia, które ponownie może wzrosnąć w wyniku podziału powiatu.
Przywrócenie Wałbrzychowi statusu miasta na prawach powiatu spowoduje znaczne zagrożenie dla finansów Powiatu Wałbrzyskiego polegające na przekroczeniu (przez nowo utworzony powiat ) dopuszczalnych granic długu publicznego. W konsekwencji prowadzić to będzie do nie uchwalenia budżetu przez Radę Powiatu Wałbrzyskiego, a to skutkuje zagrożeniem zdolności tej jednostki do wykonywania ustawowych zadań.
Ponadto istotnym problemem będzie ponowna marginalizacja powiatu ziemskiego wynikająca z małej siły ekonomicznej. Wątpliwości budzi również brak jednoznacznych przepisów w przekazaniu majątku, w tym konkretnym przypadku podziału administracyjnego.
Problemami, które mogą oddziaływać na rozwój infrastruktury technicznej w Powiecie Wałbrzyskim po uzyskaniu grodzkości przez Miasto Wałbrzych mogą być:
1. Utrudniona dostępność komunikacyjna obszarów o predyspozycjach rozwojowych w związku ze złym stanem technicznym dróg i urządzeń drogowych,
2. Wolny przyrost terenów przygotowywanych pod budownictwo mieszkaniowe i działalność gospodarczą w związku z długimi cyklami realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych
3. Wymiana przestarzałych sieci i technologii na nowoczesne, fragmentaryczna i postępująca zbyt wolno w związku z niedostatecznym poziomem środków przeznaczonych na przedsięwzięcia infrastrukturalne, nadmierna rozbieżność interesów pomiędzy organami samorządowymi, a dysponentami mediów i urządzeń infrastrukturalnych.
W związku z brakiem fundamentalnych z punktu widzenia Powiatu Wałbrzyskiego informacji w omawianym zakresie, Zarząd Powiatu Wałbrzyskiego biorąc pod uwagę § 2 ust.2 pkt. 2 wspomnianego Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2001 roku, złożył pisemne wyjaśnienie w którym informuje, że w budżecie nie ma zabezpieczonych środków finansowych na przeprowadzenie konsultacji, a tym samym nie jest w stanie bez wsparcia finansowego ze strony ministerstwa, przeprowadzić realnej kampanii informacyjnej.
Rada Powiatu Wałbrzyskiego wybrana w demokratycznych wyborach będzie zawsze stała na straży demokracji i dbałości o dobro wspólnoty samorządowej stąd stanowisko Rady, w którym nie wyraża zgody na wyłączenia miasta Wałbrzycha z Powiatu Wałbrzyskiego i przywrócenia Wałbrzychowi statusu miasta na prawach powiatu”.
