Polityka społeczna państwa musi obejmować wszystkie obszary, musi być przemyślana i z pełną stanowczością realizowana.
- W lutym na Torwarze przedstawiliśmy program, który obejmuje wszystkie obszary życia społecznego i gospodarczego, z którego konkurencyjne partie obecnie czerpią garściami. Jednym z elementów jest zwiększenie dostępności żłobków. Ministra Rafalska mówiła ostatnio, że 500 zł to za mało, żeby poprawić dzietność. Dobrze, że to zauważyła, szkoda, że dopiero w Brukseli - mówi kandydat Lewicy Mariusz Kotarba.
W XXI wieku dostępność miejsc w żłobkach idzie w parze z wyższą dzietnością (która w Polsce jest wśród najniższych na świecie). Według CBOS-u prawie 70 proc. wykształconych kobiet mówi, że nie zrezygnowałyby z pracy bez względu na wysokość zarobków partnera. A to one stanowią dominującą grupę w pokoleniu, od którego będzie zależała dzietność. Według raportu GUS Praca a obowiązki rodzinne w 2018 roku obejmującego grupę niespełna 23 mln badanych, aż 75 proc. łączy rodzicielstwo z pracą w pełnym wymiarze godzinowym
- Jeżeli chcemy, by aktywne zawodowo pary chciały mieć dzieci, musimy dać im coś więcej, niż 500 zł na miesiąc: stabilne zatrudnienie; pewność, że ktoś zadba o ich pociechy, gdy oni są w pracy oraz że pracodawca da im wolne, gdy będzie tego wymagać dobro dziecka. Aż 372 tys. objętych badaniem Polaków chciałoby posłać dziecko do przedszkola albo żłobka, ale nie może - dodaje Kotarba.
Większość z opiekunów, którzy nie posyłają dzieci do żłobków i przedszkoli, robi to z własnej woli, jednak niemal co dziesiąty został do tego zmuszony przez brak ich dostępności (47 proc. z tej grupy) albo wysoki koszt (19 proc.). Inni wymieniają brak usług odpowiedniej jakości lub rodzaju.
Jak wygląda sytuacja na Dolnym Śląsku:
- Ponad 83590 dzieci w wieku do 3 lat.
- 394 żłobki
- 14973 miejsc w żłobkach
- 17,91% to i tak wysoki % gdyż 3/4 gmin w Polsce nie ma ani jednego miejsca w żłobku. Podobnie jest na Dolnym Śląsku - Jedlina, Mieroszów - tam gdzie są liczba miejsc jest na żenującym poziomie. Dla przykładu w powiecie kamiennogórski są tylko dwa żłobki w kilku innych po 3.
- Dlatego my zobowiązujemy się, że ciągu 5 lat zagwarantujemy każdemu dziecku miejsce w żłobku. Zróbmy kolejny krok w rozwoju - po powszechnej edukacji wprowadźmy powszechną ofertę opieki żłobkowej - mówi Mariusz Kotarba.
• wzorem są takie państwa jak Dania, gdzie nawet ¾ rodziców korzysta z tej formy opieki nad dziećmi
• stworzymy 250 000 miejsc w żłobkach
• zrobimy to we współpracy z samorządami
• koszt: 1,5 miliarda złotych rocznie przez 5 lat – kilkanaście razy mniej niż 500+
• Robert Biedroń pokazał w Słupsku, że można zbudować oszczędne i funkcjonalne placówki, pokażemy że można to zrobić w całej Polsce
• Dzięki temu nawet 300 tysięcy osób wróci na rynek pracy
Noblista James Heckman: 1 dolar zainwestowany w żłobki przynosi kilka dolarów oszczędności w przyszłości (w postaci lepszych szans edukacyjnych później, lepszego zdrowia, mniejszych szans trafienia na zasiłek + mniejszej liczby przestępstw i ludzi w więzieniach). Isabel Sawhill i Quentin Karpilow (the Brookings Institution): 1 zainwestowany w program dla dzieci dolar przynosi 10 dolarów zysku w przyszłości.
Tylko kilkanaście procent dzieci ma gwarancję miejsca w żłobku. Prawo do edukacji i opieki nie zaczyna się w szkole, dlatego Lewica chce zapewnić wszystkim dzieciom w Polsce miejsce w żłobku i przedszkolu. We współpracy z samorządem i sektorem prywatnym chce stworzyć 250 tysięcy miejsc w żłobkach w perspektywie czterech lat.
LINIE ARGUMENTACYJNE ZA ŻŁOBKAMI:
Szanse edukacyjne
- Chcemy wyrównywania szans między regionami: w Polsce w ¾ gmin nie ma ani jednego miejsca opieki dla dzieci do lat 3. Najgorzej jest w gminach wiejskich. Najbardziej skorzystają z nich dzieci niezamożnych rodziców.
- Zmiany demograficzne Polski XX wieku wymuszają to rozwiązanie:
- Jesteśmy społeczeństwem rozdartym dwoma falami urbanizacji. Do połowy lat 60 większość z nas mieszkała na wsi. Wielu młodych ludzi ma dziadków na wsi, rodziców w małych i średnich miastach, gdzie PRL chętnie lokował nowe zakłady pracy, a sami pojechali po dyplomy do metropolii i już w nich zostali. Ci młodzi są więc pozbawieni bezcennej instytucji dziadków, a jednocześnie żyją w kraju, w którym dla 90 proc. dzieci do lat trzech nie ma miejsc w instytucjach opiekuńczych. Wcześniejsze emerytury dla dziadków, którzy mieszkają gdzie indziej, nie rozwiążą problemów młodych rodziców. Dlatego trzeba odciążyć rodziców. Ze żłobków mogliby korzystać również rodzice zajmujący się domem (np. W wymiarze kilku godzin tygodniowo). Jest to postulat "dobrego życia" dla wszystkich - mówią kandydaci Lewicy.
Kwalifikacje opiekunów. Alternatywne formy: żłobki, kluby dziecięce, punkty opieki dla ok. 5 dzieci.
Program rządowy „Maluch" kosztował 150 mln, czyli 152 razy mniej niż 500 plus. Niedawno rząd zdecydował o podwyższeniu tej kwoty. To bardzo dobrze, ale ciągle w 71 proc. polskich gmin nie ma ani jednego miejsca opieki dla dzieci do lat 3. Badania pokazują, że chcielibyśmy mieć przeciętnie po dwoje dzieci, a mamy 1,3 . Różnica między naszymi pragnieniami a rzeczywistością jest jedną z największych w Europie.
Wsparcie dla rodziców. Wprowadzimy pełnopłatny i obowiązkowy urlop dla obojga rodziców w minimalnym wymiarze 12 tygodni. Zachowamy program Rodzina 500+ i becikowe.
Jak jest:
● Pierwsze 14 tygodni urlopu macierzyńskiego przeznaczone jest wyłącznie dla matki. Resztą urlopu rodzice mogą dzielić się między sobą
● Rodzice za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego otrzymują 100% podstawy wymiaru zasiłku, a za następne - 60%
● Jeżeli matka zadeklaruje we wniosku dla pracodawcy, że będzie korzystała z urlopu rodzicielskiego od razu po urlopie macierzyńskim, otrzymuje 80% podstawy zasiłku.
Obowiązkowy urlop rodzicielski proponowany przez UE:
● W kwietniu Parlament Europejski przegłosował przepisy dotyczące nowych zasad urlopów rodzicielskich
● Dyrektywa dot.równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów zakłada, że długość urlopu, którego nie będzie można przenieść na drugiego rodzica będzie wynosiła 8 tygodni. Jeśli tego czasu nie wykorzysta ojciec, to ta część urlopu przepada, nie może wykorzystać jej matka.
Dość unikania alimentów. Alimenty będą ściągane jak podatki – po upływie roku zalegania będą traktowane z urzeędu jako zaległości podatkowe. Ich egzekucją zajmie sieę administracja skarbowa. Zniesiemy kryterium dochodowe warunkujące prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego.
In vitro. Wprowadzimy pełną refundację leczenia niepłodności metodą in vitro z budżetu państwa lub ze środków NFZ dla wszystkich kobiet.
● Potrzeby w kraju są ogromne: 15% par, czyli 2,5 mln Polaków ma problemy z płodnością
● Według CBOS (2015) 76% Polaków akceptuje in vitro dla małżeństw, 62% popiera korzystanie z tej procedury przez pary żyjące w związkach nieformalnych, a 44% nie ma nic przeciwko stosowaniu in vitro przez samotne kobiety
● PiS w połowie 2016 roku zlikwidowało rządowy program refundacji in vitro, wprowadzony przez poprzednią ekipę. Obejmował on blisko 20 tysięcy par, a urodziło się dzięki niemu 8395 dzieci
● PO obiecywała nowoczesny program in-vitro, a na koniec kadencji otrzymaliśmy konserwatywną regulację bez stabilnego finansowania, bez przepisów przejściowych, co sprawiło, że tysiące kobiet nie mogło wykorzystać swoich zamrożonych zarodków, jeśli nie miały męża lub partnera
● W Częstochowie od momentu wprowadzenia programu in vitro w 2012 urodziło się 35 dzieci
● W Warszawie program działa od połowy 2017 - po roku (to dane z czerwca 2018 r.) doszło do 200 ciąż.
● Słupski program in vitro wprowadzony w sierpniu 2018 przewiduje sfinansowanie 100 procedur in vitro do 2022 roku, tj. po 20 świadczeń co roku. Miasto wyda na ten cel do 500 tys. zł. Do obsługi programu wybrano 4 kliniki.
