- Wprawdzie nastąpiło przesunięcie terminu finalizacji niektórych etapów projektu „Optymalizacja oraz wdrożenie nowych procesów przetwarzania i odzysku odpadów w środkwowosudeckim regionie gospodarki odpadami w celu zwiększenia poziomów recyklingu”, ale ostatecznie podołaliśmy wyzwaniu i zaplanowane prace są na ukończeniu. Wart blisko 70 mln zł projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przy wsparciu finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - informuje Edward Kaczor, prezes zarządu Sanikom sp. z o.o. w Lubawce.
Początek sortowania
Często zastanawiamy się, co dzieje się z odpadami odebranymi z naszych domów. Dzięki nowoczesnym zakładom zagospodarowania odpadów, takim, jak ten budowany przez Sanikom, możliwy jest odzysk surowców i wykorzystanie ich w procesie recyklingu. A jak przebiega ten proces? Odpady zebrane w sposób selektywny, to znaczy zgromadzone np. w żółtych i niebieskich workach, po odebraniu ich przez śmieciarki PGK Sanikom, najpierw trafią do hali przyjęcia odpadów, w której czasowo można zbuforować, czyli zgromadzić dziesiątki ton odpadów. Następnie zostaną przekazane do pierwszego urządzenia w linii technologicznej, czyli do rozrywarki do worków. Służy ona do otwierania foliowych worków, w których najczęściej odpady wrzucane są do pojemników. Automatyczna rozrywarka sprawia, że tej pracy nie musi wykonywać pracownik. Urządzenie otwiera 95 ze stu wrzuconych worków. Wydajność linii to 5 ton na godzinę, a więc prawie 8000 ton rocznie!
- Później strumień śmieci jest kierowany do kabiny wstępnej segregacji. Tam pracownicy ręcznie wybierają te odpady, które nie powinny przedostać się dalej, a więc odpady niebezpieczne, elektrozłom, szkło czy też odpady tarasujące, a więc bardzo duże kartony lub wielkie fragmenty folii. Tego typu odpadów wbrew pozorom nadal jest sporo, chociaż nie powinno ich być w odpadach zbieranych selektywnie. Dlatego tak ważne jest to, aby każdy mieszkaniec przestrzegał obowiązujących zasad segregacji odpadów - tłumaczy Grzegorz Szmajdziński, dyrektor do spraw rozwoju Sanikom sp. z o. o.
Kolejnym urządzeniem linii jest sito kaskadowe. Musi ono wydzielić z zasadniczego strumienia odpady mniejsze niż 4 cm i większe niż 34 cm, które taśmociągami zostają wyprowadzone poza halę. W dalszej kolejności odpady powyżej 34 cm są magazynowane, rozdrabniane do 20 cm i ponownie podawane na linię. Surowce nie są więc tracone, tak jak te o wielkości mniejszej niż 4 cm.
Separatory
Jedno z ważniejszych urządzeń tworzących linię do sortowania odpadów stanowi separator optopneumatyczny, którego zadaniem jest wydzielenie wszystkich tworzyw sztucznych ze strumienia. Odpady przemieszczają się na taśmie, a gdy wejdą w zakres działania czujnika optycznego, bazującego na skanerze z systemem lamp, komputer dokonuje analizy i rozpoznania odpadu. Następnie wysyła on sygnał do listwy z dyszami sprężonego powietrza, które uderzają strumieniami powietrza we wskazane odpady i strącają je do wyznaczonej komory. W ten sposób separator automatycznie wydziela ze strumienia tworzywa sztuczne, które potem przenośnikami taśmowymi transportowane są do separatora balistycznego. Jest to dość proste urządzenie, rozdzielające podaną frakcję tworzywową na elementy płaskie (2D), czyli głównie folie, a także na elementy przestrzenne (3D), a więc pozostałe tworzywa sztuczne. Separator balistyczny do rozdziału materiałów wykorzystuje takie ich właściwości, jak ciężar i kształt. Urządzenie składa się z pochylonego sita, złożonego z poruszających się na przemian perforowanych płyt wyposażonych w zbieraki. Strumień frakcji płaskiej skierowany jest przenośnikami taśmowymi do znajdującej się w centralnym miejscu hali zintegrowanej kabiny sortowniczej w celu jego kontroli i doczyszczenia. Pozostałe tworzywa sztuczne trafiają do dwóch separatorów optopneumatycznych w celu dalszej segregacji.
Serce zakładu
Układ dwóch separatorów optopneumatycznych, do których kierowana jest przestrzenna frakcja 3D z separatora balistycznego, to w zasadzie serce zakładu. Tu również system skanerów i lamp zintegrowanych z komputerem pozwala na analizę przesuwających się na taśmie odpadów. Po rozpoznaniu i zakwalifikowaniu odpadów do danej grupy, część z nich jest strącana uderzeniami sprężonego powietrza. Pierwszy, czyli górny separator, umożliwia podział strumienia odpadów na trzy frakcje. Drugi, a więc dolny separator, dokonuje ponownego podziału odpadów na kolejne trzy grupy. Za pomocą dwóch maszyn można rozsortować tworzywa sztuczne na: PET zielony, PET niebieski, PET mix (głównie transparentny), polipropylen, polietylen, polistyren oraz Tetrapack, czyli opakowania wielomateriałowe, np. kartony po mleku czy soku. Dodatkowo drugie urządzenie jest w stanie skontrolować „górną” maszynę, wybierając ze strumienia i zawracając do ponownego sortowania wszystkie błędnie wydzielone odpady, co zapobiega utracie surowców wtórnych. Dzięki temu układowi separatorów dochodzi do posortowania blisko 95% tworzyw sztucznych, które mają wartość surowca wtórnego. W ramach kolejnego etapu siedem frakcji tworzywowych trafia do centralnie położonej kabiny sortowniczej. Tam pracownicy przy taśmach sortowniczych prowadzą ostateczną kontrolę i ewentualnie doczyszczają surowce z zanieczyszczeń. Jest to bardzo ważne, bo sprzedawane surowce, z których wytwarzana jest na przykład odzież, muszą być najwyższej jakości, a przede wszystkim – czyste. Końcówka linii to prasa kanałowa z perforatorem butelki PET.
Sortowanie papieru i metali
Po oddzieleniu tworzyw sztucznych pozostałe odpady spadną na taśmę przyspieszającą i trafią w obręb działania kolejnego separatora, który także za pomocą czujników i dysz sprężonego powietrza zapewnia wydzielenie kolejnej frakcji, a więc papieru – kartonu, gazet i opakowań, które następnie są kierowane do położonej w centralnym miejscu hali kabiny sortowniczej.
Z kolei do automatycznego usuwania metali magnetycznych ze strumienia odpadów transportowanych na przenośniku taśmowym służy separator metali żelaznych. Separacja magnetyczna jest niezbędną operacją w procesie odzyskiwania surowców wtórnych. Separatory magnetyczne nadtaśmowe charakteryzują się niezwykle silnym i głębokim polem elektromagnetycznym, dzięki czemu znajdujące się w transportowanym materiale elementy zawierające żelazo są przyciągane i oddzielane od pozostałych odpadów.
Natomiast zgoła inaczej przebiega separacja metali nieżelaznych. Opady, z których usunięto już metale żelazne kierowane są do separatora metali nieżelaznych. Urządzenia te funkcjonują dzięki prądom wirowym, powstającym w wyniku zmian pola magnetycznego. Znajdujący się w takim polu magnetycznym metal nieżelazny jest przez nie odrzucany. Dzięki temu możliwe staje się wyodrębnienie ze strumienia odpadów metali niemagnetycznych i skierowanie ich do recyklingu.
Jak wiadomo, recykling zapewnia oszczędność ograniczonych zasobów naturalnych, a także pozwala chronić środowisko. Na przykład recykling aluminium prowadzi do zmniejszenia zanieczyszczenia wody o 97% w porównaniu z cyklem produkcji aluminium z rudy. Jednocześnie zapewnia redukcję emisji trujących gazów do atmosfery aż o 95% i minimalizuje zużycie energii nawet do 95%. Jednak aby do recyklingu mogło w ogóle dojść, niezbędny jest surowiec pozyskany odpadów. A jego zdobycie gwarantują jedynie segregacja odpadów w domu i nowoczesne obiekty technologiczne, takie jak m.in. zmodernizowana sortownia odpadów PGK Sanikom.
(MM)
