Zdobywanie wykształcenia na zasadzie uczestnictwa w OHP jest jedną z dróg uzyskiwania wiedzy ogólnej i przygotowania zawodowego w ramach polskiego systemu oświaty. Swoją ofertę OHP kieruje do młodzieży w wieku 15-18 lat, która z różnych przyczyn chce realizować obowiązek szkolny lub obowiązek nauki łącząc naukę z pracą zarobkową.
Uczestnik OHP uzupełnia wykształcenie ogólne w zakresie gimnazjum z jednoczesnym przyuczeniem do wykonywania określonej pracy lub zdobywa kwalifikacje zawodowe na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej. Kształcenie ogólne realizowane jest w szkołach publicznych. Praktyczne przygotowanie zawodowe odbywa się u pracodawców zewnętrznych (np. rzemieślników) albo w gospodarstwach pomocniczych OHP. Nauka zawodu trwa 3 lata Przygotowanie do wykonywania określonej pracy trwa do ukończenia przez uczestnika OHP gimnazjum, nie dłużej jednak niż 22 miesiące. Absolwent OHP otrzymuje świadectwo ukończenia szkoły, a po zdaniu egzaminu z przygotowania zawodowego – tytuł zawodowy lub zaświadczenie o ukończeniu przyuczenia do wykonywania określonej pracy. Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej umożliwia podjęcie dalszej edukacji np. na poziomie szkoły średniej.
Walory opieki i wychowania w OHP:
Młodzież uzupełniająca wykształcenie w OHP uzyskuje status uczestnika OHP.
Uczestnicy OHP oraz ich rodzice/opiekunowie uzyskują wsparcie w zakresie funkcji opiekuńczo-wychowawczej poprzez objęcie każdego uczestnika opieką wychowawcy, do którego należy:
• monitorowanie postępów w nauce,
• monitorowanie warunków pracy i kształcenia zawodowego (ze względu na BHP oraz realizację ramowego planu nauczania),
• organizowanie zajęć wyrównawczych w przypadku kłopotów w nauce,
• organizowanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przypadku zaistnienia takiej konieczności,
• udzielanie pomocy w sytuacjach kryzysowych.
Zatem uczestnik OHP, oprócz wychowawcy w szkole i nauczyciela zawodu, u pracodawcy ma dodatkowego opiekuna-wychowawcę z ramienia OHP, który śledząc przebieg jego edukacji pomaga ją zaplanować i zrealizować.
Do Ochotniczych Hufców Pracy może być przyjęta młodzież zgłaszająca się z własnej inicjatywy, skierowana przez pedagogów szkolnych, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, kuratorów sądowych, policję oraz inne instytucje środowiskowe.
Pierwszeństwo przyjęć przysługuje młodzieży pochodzącej z rodzin niepełnych, zagrożonych bezrobociem, wielodzietnych, znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej.