Jakie kryteria decydują o statusie mikroprzedsiębiorcy?
Wszystkie niezbędne wytyczne zostały określone w ustawie z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców (art. 7 ust. 1), w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej oraz w przepisach unijnych dotyczących klasyfikacji firm.
Zgodnie z regulacjami na 2025 rok, w świetle ustawy o rachunkowości, by zyskać miano mikroprzedsiębiorcy, należy spełnić co najmniej dwa z trzech warunków:
• zatrudniać średniorocznie mniej niż 10 pracowników na podstawie umowy o pracę (do limitu nie wliczają się stażyści, praktykanci oraz pracownicy przebywający na urlopie macierzyńskim, tacierzyńskim lub wychowawczym),
• osiągnąć roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości 1,5 mln złotych,
• nie przekroczyć kwoty 3 mln złotych za rok obrotowy w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów.
Co ciekawe, w polskim porządku prawnym obowiązuje też definicja, jaką wprowadza ustawa Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z nią za mikroprzedsiębiorcę uznaje się osobę, która spełnia łącznie następujące warunki:
• zatrudnia mniej niż 10 pracowników w ujęciu średniorocznym,
• roczny obrót netto ze sprzedaży usług, towarów, wyrobów czy operacji finansowych nie przekracza równowartości 2 milionów euro lub suma aktywów z bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyła równowartości 2 milionów euro.
Jak to możliwe, że obok siebie funkcjonują dwa różne akty prawne? Ustawodawca argumentuje, że służą różnym celom prawnym i administracyjnym. Przedsiębiorca powinien sprawdzić, która definicja mikroprzedsiębiorstwa ma zastosowanie w jego przypadku, w zależności od kontekstu.
Zwróć też uwagę na to, że nie tylko osoby fizyczne prowadzące JDG mogą mieć status mikrofirmy. Dotyczy to także spółek:
• cywilnych,
• jawnych,
• partnerskich,
• komandytowych,
• komandytowo-akcyjnych.
Ułatwienia dla mikroprzedsiębiorców
Właściciele mikrofirm w Polsce mogą korzystać z kilku udogodnień ułatwiających prowadzenie działalności. Jednym z nich jest uproszczona księgowość. Mikrofirmy mają możliwość ewidencjonowania przychodów w formie:
• książki przychodów i rozchodów,
• ryczałtu ewidencjonowanego,
• karty podatkowej (w przypadku podmiotów, które wybrały tę formę przed 1 stycznia 2022 roku).
W skali roku może to wygenerować spore oszczędności. Usługa pełnej księgowości zwykle jest o wiele droższa, a więc i bardziej skomplikowana.
Ponadto mikroprzedsiębiorcy mogą korzystać z ulgi na start, co oznacza, że przez pierwsze 6 miesięcy działalności są zwolnieni z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Następnie przez kolejne 24 miesiące korzystają z preferencyjnego ZUS-u, czyli niższych składek na ubezpieczenia społeczne.
Niektóre podmioty mogą też wystąpić o zwolnienie podmiotowe z podatku VAT. Ile można w ten sposób zyskać? Najlepiej sprawdzić to, wykorzystując kalkulator brutto-netto.
Mikroprzedsiębiorcy mają też ułatwiony dostęp do niektórych form finansowania, np. pożyczek i dotacji z funduszy unijnych dla najmniejszych firm. Przykładowe programy pomocowe, które obowiązują w 2025 roku, to:
• Dig.IT – Transformacja Cyfrowa Polskich MŚP,
• Ścieżka SMART – wsparcie do 70% kosztów kwalifikowanych dla mikrofirm inwestujących w cyfryzację, B+R, internacjonalizację i zrównoważony rozwój,
• Fundusze FENG – granty na zazielenianie działalności.
Obowiązki mikroprzedsiębiorców
Właściciele takich biznesów przede wszystkim muszą prawidłowo i terminowo rozliczać się z fiskusem oraz z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych. Przedsiębiorcy powinni ewidencjonować przychody i koszty oraz opłacać podatki i składki. Istotne jest również przestrzeganie przepisów prawa pracy, jeśli firma zatrudnia pracowników. Kluczowe obowiązki dotyczą:
• odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne za pracowników,
• zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
• respektowania praw pracowniczych,
• przesyłania danych do Ministerstwa Finansów w formie JPK – Jednolitego Pliku Kontrolnego. To zmiana, która weszła w życie od 1 stycznia 2025 roku i dotyczy nawet firm jednoosobowych.
Mikroprzedsiębiorcy działający w niektórych segmentach rynku muszą też pamiętać o obowiązkach związanych ze spełnianiem restrykcyjnych norm i standardów – tak jak wszyscy podlegają obowiązkowi uzyskania koncesji, jeśli chcą sprzedawać wyroby alkoholowe.
Prowadzenie mikroprzedsiębiorstwa to nie tylko korzyści, ale też odpowiedzialność, jednak dzięki licznym ułatwieniom i przywilejom, właściciele takich biznesów mają szansę na dynamiczny rozwój i realizację swoich biznesowych ambicji. Ważne jest, aby dobrze znać swoje prawa i obowiązki.