- Po ponad 20 latach fontanny Książa na powrót napełniły się wodą. Od 2019 roku kompleksowo remontowane są wszystkie fontanny zdobiące zamkowe tarasy. W tym roku dokańczamy zaplanowany na dwa etapy remont Tarasu Podkowiastego. W ubiegłym roku kompleksowej renowacji doczekała się i została uruchomiona sama fontanna, a w tym, zostanie odtworzona zostanie balustrada znajdująca się niegdyś przy schodach po obu jej stronach. Tym samym zostaną nam tylko do remontu fontanny na Tarasie Środkowym i Kasztanowcowym – wyjaśnia prezeska Książa, Anna Żabska.
Remontu zabytkowej balustrady podjęła się wyłoniona w procedurze przetargowej firma Restoart Sp. z o.o. jako lider konsorcjum wraz z partnerem Pracownią Konserwatorską Piotra Wanata z Wrocławia.
Pełna nazwa zadania, którego realizacja przewidziana jest na 80 dni to „Restauracja istniejących oraz odtworzenie brakujących elementów kamiennej balustrady i schodów na Taras Podkowiasty w zespole Zamku Książ”. Przedmiot zawartej 28 czerwca umowy obejmuje wykonanie prac konserwatorskich, remontowych oraz odtworzeniowych kamiennych stopni oraz balustrady schodów prowadzących z Tarasu Środkowego na Taras Podkowiasty i dalej na Taras Różany. Wszystko odbywa się zgodnie z programem konserwatorskim i pod nadzorem konserwatora zabytków. Koszt prac to 239 tys. złotych.
Taras Podkowiasty
Prace konserwatorskie fontanny na Tarasie Podkowiastym obejmowały uzupełnienia oraz odtworzenie brakujących fragmentów kamiennych, konserwację istniejących fragmentów oryginalnych i odtworzenie wewnętrznej instalacji zasilająco-odpływowej.
Pochodzący z około 1910 roku wodotrysk ma kształt kielicha o kolumnowej, niskiej, stopie i misie w formie puklowanej czary. Przykrywa wazy o bogatej roślinno-geometrycznej ornamentyce z dwoma maszkaronami na bokach zwieńczona była częściowo wtopioną w ścianę niszy szyszką, która została odtworzona w ramach realizowanych prac naprawczych. Neorenesansowa fontanna jest prawdopodobnie wyrobem karraryjskim, sprowadzonym przez właścicieli zamku w pierwszym etapie rozpoczętej w 1908 r. rozbudowy i modernizacji zamku i jego otoczenia.
Taras Środkowy
Ozdobiony jest dwoma fontannami figuralnymi (we wschodniej i zachodniej stronie tarasu). Fontanny wykonał w 1923 roku odnotowany w leksykonie Vollmera rzeźbiarz akademicki Max Blichmann ze Świebodzic zapewne w zespole z mistrzem budowlanym Heubnerem. Na zdjęciu lotniczym z 1925 widać fontanny ustawione po dwóch stronach roślinnego parteru na tym symetrycznie zakomponowanym tarasie. Wcześniejsze datowanie wynika z chronologii prac prowadzonych na tarasach południowych, które w większości przeprowadzono w drugiej dekadzie XX w., czyli pierwszym okresie wielkiej przebudowy i modernizacji zamku rozpoczętej w 1908 roku przez księcia Jana Henryka XV.
Boczne płaszczyzny balustrad basenów obu fontann są bogato dekorowane płaskorzeźbami o motywach geometrycznych i roślinnych. Ze środka każdej fontanny wyrasta kolumna zwieńczona głowicą koryncką. Trzony głowic ozdabiają lwie maski, z których tryska woda. Nie zachowały się do naszych czasów wykonane z brązu posążki kobiety i mężczyzny, które niegdyś stały na szczytach kolumn tych fontann. Pierwotnie fontannę zachodnią wieńczyła figura dziewczyny trzymającej kaczkę, z której dzioba tryskała w górę woda, zaś na kolumnie fontanny wschodniej ustawiona była analogicznie postać mężczyzny unoszącego rybę z dyszą wodotrysku zamontowaną w pysku. Figury bóstw wodnych zrabowano po drugiej wojnie światowej. Na szczęście w Archiwum Państwowym we Wrocławiu przetrwały fotografie modeli z 1922 roku wykonanych przez artystę, który stworzył rzeźby. Posłużą one w przyszłości jako materiał źródłowy do ich rekonstrukcji.
Taras Środkowy zachwyca pięknem i bogactwem roślinności skalnej porastającej skarpę. Można podziwiać z niego południową część zamku charakteryzującą się różnorodnością styli architektonicznych.
Łącznie kompleksowej renowacji doczekały się już 33 wodotryski. Jako pierwsze, już w 2019 roku wykonane zostały prace konserwatorskie i restauratorskie fontanny bogini Flory i fontanny z Gryfonami znajdujących się na tarasie bogini Flory. W kolejnych latach wyremontowanych zostało m.in. 27 fontann na Tarasie Wodnym oraz włoskie wodotryski na Tarasie Zachodnim. Prace przy renowacji fontann finansowane są głównie ze środków własnych spółki Zamek Książ, a także częściowo ze środków dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz pieniędzy europejskich z projektów polsko-czeskich.
