Wśród wielu wałbrzyskich nekropolii chciałbym dziś napisać parę słów o cmentarzu nieco zapomnianym.
Około 100 m od tego cmentarza stał pomnik wdzięczności Żołnierzom Radzieckim Poległym w II Wojnie Światowej. Pomnik ten był w ostatnim czasie tematem ożywionej dyskusji w związku z rosyjską napaścią na Ukrainę. Prawa strona domagała się usunięcia pomnika, ale były też głosy w tym mój, by pomnik ten przenieść na pobliski cmentarz o którym poniżej wspominam.
Ostatecznie Prezydent Miasta zdecydował o rozbiórce pomnika po otrzymaniu nakazu administracyjnego od Wojewody Dolnośląskiego. A teraz więcej o cmentarzu żołnierzy radzieckich.
Wg źródeł odnalezionych w internecie cmentarz został założony 10 maja 1945r. Pochowano tu żołnierzy Armii Czerwonej zmarłych w pobliskim szpitalu z odniesionych ran. Głównie podczas walk o Wrocław, ale również w innych lokalnych, mniejszych potyczkach ostatniej wojny. Jest to też miejsce pochówku radzieckich jeńców wojennych z niemieckich obozów pracy, tym filii Gross Rosen.
Przeniesiono tu ekshumowane prochy z okolic Kłodzka i Dzierżoniowa. Są to pochówki z lat 50tych XX w. ubiegłego wieku.
W pierwszym okresie po założeniu cmentarza pochowano tu 338 osób, w tym 228 żołnierzy i 32 jeńców wojennych. Prochy ich zostały złożone do 210 mogił indywidualnych i 19 zbiorowych.
Po przeprowadzonych ekshumacjach, wiadomo, że na cmentarzu znajdują się prochy 534 osób w tym 424 żołnierzy, 78 jeńców wojennych oraz 52 osób cywilnych. Obecnie jest 237 mogił, w tym 224 indywidualnych oraz 13 zbiorowych.
Do dziś nie udało się ustalić tożsamości 310 żołnierzy i jeńców. W mogiłach zbiorowych pochowanych jest po około 23 nieznanych osób. Przez cały okres istnienia cmentarza do księgi pochowanych były dopisywane nazwiska żołnierzy, lecz ich prochy nigdy nie zostały złożone w mogiłach. Ostatni taki zapis pochodzi z lipca 2005r. Dokumenty te nie są, jednak rzetelnym źródłem wiedzy o pogrzebanych tu osobach.
Cmentarz poddano renowacji w roku 2013, ze znacznym udziałem finansowym Federacji Rosyjskiej. Pochłonęło to 1,3 mln złotych. W uroczystości, po zakończeniu tych prac udział wziął ambasador Federacji Rosyjskiej w Polsce Aleksandr Aleksjejew. W 2012 roku powołano także radę społeczną, która ma się opiekować nekropolią. Rada zajęła się m.in. gromadzeniem dokumentów związanych z historią cmentarza.
Podsumowując chciałbym zaznaczyć, że jakkolwiek byśmy próbowali zakłamywać historię to prawdą jest, że blisko 700 tyś. żołnierzy służących w Armii Czerwonej (w tym Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy, Litwini, Gruzini a nawet Polacy) oddało życie wyzwalając Polskę z okupacji hitlerowskiej.
Odwiedzając to miejsce szczególnie w okresie Święta Zmarłych należy z szacunkiem w tym miejscu pokłonić się tym, którzy walczyli i doprowadzili do tego, że to miejsce możemy nazywać Polską.
Cześć ich pamięci poległym w imię naszej wolności!
