Prawidłowa wymowa kształtuje się w oparciu o wzorce słuchowe, czyli mowę otoczenia, jaką dziecko słyszy. W mózgu dziecka tworzą się wzorce wypowiadania poszczególnych dźwięków mowy. Podstawowym środowiskiem kształtowania mowy dziecka jest rodzina, jednak rodzice bardzo często nie zdają sobie sprawy z braków we własnej wymowie, ani nie mają świadomości, że ich pociecha już potrzebuje pomocy specjalistów. Prawidłowy rozwój mowy dziecka wpływa na globalny rozwój jego osobowości. Dziecko poznaje otaczający świat dzięki rozumieniu mowy, a umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, uczucia, pragnienia. Rozwój mowy dziecka przyspieszają częste kontakty słowne z otoczeniem. Zaniedbania w tym względzie mogą spowodować opóźnienie mowy u dziecka lub jej zaburzenia.
Małe dziecko, które dopiero uczy się mówić, ułatwia sobie trudną wymowę skracając wyrazy, przestawiając kolejność sylab, czy przekręcając głoski. Ten naturalny proces nosi nazwę swoistej mowy dziecięcej. Czasami jednak trudno odróżnić zjawiska naturalne od wady wymowy. Roczne dziecko powinno wypowiadać swoje pierwsze słowa. W wieku dwóch lat tych słów powinno być już co najmniej 50 i powinny pojawiać się złożenia dwuwyrazowe typu „tata dada”, „mama am” itd. Od dziecka trzyletniego oczekuje się wypowiedzi w postaci zdań prostych. Kolejne etapy to także kształtowanie się poprawnej wymowy, dlatego ważne jest, by zwracać uwagę na prawidłową wymowę u dziecka już od najmłodszych lat, kiedy możliwość korygowania jest duża, a dziecko ma czas na wypracowanie właściwych nawyków artykulacyjnych. Jednak istnieją pewne wady, które powinny zaniepokoić rodziców już na samym początku rozwoju, ponieważ ich konsekwencje mogą być poważne i o wiele trudniejsze do skorygowania w późniejszych latach.
O wadach mówimy wtedy, gdy wymowa odbiega od normy fonetycznej, począwszy od niewielkich nieprawidłowości, aż po wady uniemożliwiające kontakt z otoczeniem. Niestety większość pracowników szkół i przedszkoli nie posiada jeszcze fachowej wiedzy na ten temat i bagatelizuje problem. W takiej sytuacji niezastąpiony jest logopeda, czyli profesjonalista, który doradzi nam czy powinniśmy poczekać i pozwolić dziecku kształtować zmysł mowy samodzielnie, czy potrzebuje ono już pomocy. Bez fachowej wiedzy nie można ingerować w rozwój mowy dziecka. Zamiast pomóc możemy bowiem zaszkodzić.
Na szczęście coraz więcej pedagogów i rodziców zdaje sobie sprawę z wagi problemu i dokształca się w zakresie logopedii, która jest nauką o kształtowaniu prawidłowej mowy, usuwaniu wad wymowy oraz nauczaniu mowy w przypadku jej braku lub utraty. Coraz więcej przedszkoli i szkół zatrudnia logopedów na stałe. Również rodzice odczuwają potrzebę wsparcia logopedycznego korzystając z porad w placówkach oświatowych czy gabinetach prywatnych. Podstawową rolą logopedy jest zdiagnozowanie zaburzeń oraz ich korekcja. Można się tego nauczyć i zdobyć zawód logopedy na podyplomowych studiach logopedii organizowanych i prowadzonych w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im Angelusa Silesiusa w Wałbrzychu. Zapisy jeszcze trwają! Zajęcia na tym kierunku rozpoczną się 3 listopada 2012 r. o godz. 9.00 (szczegóły na stronie www.pwsz.com.pl w Strefie Kandydata > studia podyplomowe).
